درخت ازگیل
اَزگیل
نام علمی: (Mespilus germanica) که در زبان گیلکی به آن کونوس, کُنوس میگویند، و در زبان مازندرانی به آن کِنِس و کندس میگویند، نام درخت و میوهای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل (سرده)، هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالک و گلابی وحشی.
میوه کروی شکل و قهوهای رنگ
میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوهای تغییر مییابد و کاملاً نرم و شیرین میشود و مردم به آن خرمای گیلان نیز میگویند. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوهای لذیذ، مطبوع و تقویت کننده مصرف میکنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و کنسرو ازگیل نیز استفاده میشود.
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگلهای آفتابگیر رشد میکند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده برای کشت آن مناسب است.
تاریخچه
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای مازندران در مناطق گیلان و مازندران در ایران کشت میشد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومیها در بقیه اروپا گسترش یافت. در حال حاضر ازگیل در همه جنگلهای شمال ایران از ارسباران تا چناران (بجنورد) ودر همه بلندیهای کرانههای دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی میروید.
خواص
ازگیل سرشار از ویتامینهای «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. بقراط ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع میپنداشت. ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل -درمان آنژین با جوشانده برگ آن -درمان برفک با برگ آن-منظم کردن قاعدگی -درمان سالک با جوشانده برگ -درمان اسهال بچهها با جوشانده برگ -منظم کننده کار رودهها -جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان میبرد. همچنین به طور سنتی در گیلان از «آب کونوس» برای درمان دهان درد استفاده میشده است. در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی -ورم روده-زخم دهان -تورم مخاط گلو با مضمضه آب برگ درخت ازگیل سودمند است.